Afgelopen zomer reed voor het eerst een aardappelselectierobot in Flevoland rond. De machine van Croptimal, nu nog slechts een prototype, werd in de Noordoostpolder gedemonstreerd. Veel pootgoedtelers hebben belangstelling voor de machine, zo bleek wel uit de grote opkomst tijdens een velddemonstratie. Ook aardappelteler Alex Tuinenga ziet de techniek zitten. “Door vroegtijdig zieke planten uit een gezond perceel te verwijderen kunnen we de ziektedruk verlagen.”
Grote interesse
Alex runt met zijn ouders en twee broers een gangbaar en biologisch akkerbouwbedrijf op meerdere locaties in de Noordoostpolder. Afgelopen juni werd in een perceel Fontane-aardappelen de Croptimal selectierobot gedemonstreerd, in samenwerking met pootgoedhandelshuis TPC en mechanisatiebedrijf Weevers. Ongeveer 60 aardappeltelers kwamen op de machine af. De interesse is groot, overal in Nederland. Ook Tuinenga denkt dat er veel potentie in de techniek zit. “Als je ziet hoe razendsnel de ontwikkelingen vandaag de dag gaan met behulp van AI, dan is zo’n machine snel praktijkrijp. Kijk maar naar de spotsprayer, die in drie jaar tijd gemeengoed is geworden en heel snel nieuwe gewassen kan herkennen.”
Voetafdruk
De Croptimal, een startup van het Groningse bedrijf Doorgrond, bestrijdt en verwijderd niet de zieke aardappelplanten. Zijn kracht zit hem in het vroegtijdig detecteren van planten die zijn besmet met een virusziekte. Daarvoor kijken slimme camera’s naar iedere plant. Prikt een bladluis in een zieke plant, en vervolgens in een schone, dan wordt het virus overgedragen. Daarom moeten ze zo snel mogelijk worden verwijderd. “Met deze techniek kun je veel eerder in het seizoen al zieke planten opsporen en heel gericht het veld in gaan om ze te verwijderen”, legt Tuinenga uit. “Staan er minder zieke planten, dan is er ook minder virusdruk. Het gewas blijft gezonder en vraagt minder bespuitingen. Het gewas krijgt zo een lagere voetafdruk. Voor de pootgoedteelt is het echt een uitkomst denk ik.”
Minder arbeid
Het werken met een selectierobot heeft verschillende voordelen. Het productiemodel, waarvan een nulserie in 2026 aan het werk gaat, scant acht aardappelruggen bij een snelheid tot zes km/u. Zieke planten worden met kleurstof bespoten en hun gps locatie geregistreerd. “Je ziet direct waar veel zieke planten staan en kunt gericht het veld in”, aldus Tuinenga. “Bovendien doe je dat veel eerder dan wanneer je met eigen ogen de zieke planten moet waarnemen. Het selectieproces vraagt minder arbeid, wat weer een kostenbesparing met zich meebrengt. Uiteindelijk verhoogt ook de productkwaliteit, door een lagere ziektedruk. Je bent veel meer bezig met het voorkomen van ziektes dan met ze achteraf te bestrijden.”
Algoritmes
De akkerbouwer noemt de techniek een droom voor pootgoedtelers. Hij ziet het als een flinke stap voorwaarts. “Hierdoor kunnen bedrijven hun productkwaliteit verbeteren en is de beschikbare arbeid een minder groot knelpunt.” De eerste machines die volgend jaar in Nederland hun werk gaan doen moeten nog veel leren, zo legt Croptimal-oprichter Jeroen Wolters uit. “Van het ras Fontane hebben we nu de meeste beelden. Met keuringsdienst NAK werken we samen om data van meer rassen te verzamelen. Ook weten we inmiddels dat een algoritme voor ras x ook in ras y goed kan werken, wanneer ze op elkaar lijken. Telers die in de machine investeren ontvangen algoritmes die passen bij hun rassenpakket.”
Niet goedkoop
Met een prijskaartje van €234.000 plus licentie- en servicekosten is de machine zeker niet goedkoop. De fabrikant mikt op bedrijven met een areaal van minimaal 100 hectare pootaardappelen. Wolters: “Mogelijk dat we in de toekomst ook kleinere exemplaren gaan bouwen, die voor een kleiner bedrijf geschikt zijn.” Het eerste model heeft wel een chauffeur nodig om hem te besturen. Croptimal koos bewust niet voor een zelfrijdende machine, omdat dit nog veel meer technische complexiteit met zich meebrengt.