In Flevoland worden de komende twee jaar een aantal lokale waterzuiveringssystemen getest. Dat gebeurt in het kader van WaterLab Flevoland. Kleinschalige systemen die het afvalwater van huishoudens en bedrijven zuiveren en geschikt maken voor hergebruik of schoon oppervlaktewater. Een proeftuin met systemen die betaalbaar zijn en bewoners en bedrijven keuzevrijheid bieden in welke zuiveringsmethode men wil.
Aanjagen innovaties
Provincie Flevoland, Waterschap Zuiderzeeland en de gemeenten in Flevoland willen met deze proeftuin innovaties in de waterketen aanjagen en de beste technologieën naar Flevoland halen. In een tijd waarin zuinig moet worden omgegaan met schoon leidingwater kunnen deze waterzuiveringssystemen uitkomst bieden. De waterkwaliteit van het oppervlaktewater wordt ermee verbeterd, water kan worden hergebruikt en Flevoland loopt voorop in het bieden van oplossingen voor watervraagstukken, regionaal, nationaal en internationaal.
Praktijktesten
Leveranciers zijn gevraagd om met hun innovatieve systemen mee te doen aan WaterLab Flevoland. Een jury heeft negen systemen toegelaten om te testen. De komende periode worden de systemen geplaatst en in gebruik genomen. Dan start ook de tweejarige monitoring. In een serie artikelen vertellen we welke praktijktesten gedaan worden en wat de resultaten zijn. De derde is: het systeem van WSB® Clean.
Technisch en conventioneel
WSB® Clean is één van de bedrijven die waterzuiveringssystemen aan de inwoners in Almere Oosterwold levert. “Het is een compacte zuiveringsinstallatie die gebruik maakt van een combinatie van technieken die al jarenlang in de waterzuivering worden toegepast,” legt Stefan van den Hark uit. “Het is een technische zuivering. Andere systemen, zoals die met helofytenfilters, worden meer als ‘natuurlijk’ omschreven. Het afvalwater wordt in ons systeem opgevangen in een tank, bestaande uit een drietal compartimenten, waarin de reinigingsprocessen plaatsvinden. Het afvalwater wordt daarin volkomen biologisch gereinigd, de bacteriën doen het werk. Het eerste compartiment is een bezinkstap, hierin worden alle onopgeloste delen gescheiden van het water. Het overgebleven afvalwater wordt in het tweede compartiment actief belucht; de bacteriën hebben namelijk zuurstof nodig om de afvalstoffen af te breken. Het derde compartiment dient ervoor om het gereinigde water helemaal helder te krijgen. Hierin kunnen eventuele bacterievlokken bezinken. Het gezuiverde water dat uit dit proces ontstaat en wordt afgetapt, kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor het besproeien van de tuin of het spoelen van het toilet. In Oosterwold wordt het zuivere water geloosd op het oppervlaktewater.” Het bezinksel dat zich in het eerste compartiment verzamelt zal van tijd tot tijd moeten worden opgehaald. “Vergelijk het met de oude septic tank die mensen vroeger hadden: die moest ook eens in de twee, drie jaar worden geleegd.”
Uitdaging in Oosterwold
“Het is een systeem dat al een tiental jaren in vele landen wordt toegepast en zijn waarde in de loop der jaren heeft bewezen,” weet Van den Hark. “Elk land kent zijn eigen regels en voorschriften, bijvoorbeeld over de samenstelling van het gezuiverde water. Denk aan de toegestane hoeveelheden stikstof en fosfaat die aanwezig mogen zijn. De WSB installatie is flexibel in te richten, waardoor het kan voldoen aan deze zeer verschillende eisen. Mooi aan dit systeem, dat de tijd van kinderziektes al ruimschoots achter de rug heeft, is dat het kleinschalig kan worden toegepast. Het kan gebruikt worden voor een enkel huishouden, maar ook voor meerdere huishoudens, tot maximaal 600 personen. De tank waarin de zuiveringsprocessen plaatsvinden, heeft voor een enkel huishouden een doorsnede van zo’n 2,5 meter; hoe meer huishoudens of personen, hoe groter de tank.” De uitdaging voor WSB® Clean is daarbij zich te onderscheiden van andere compact systemen met een specifiek dragermateriaal; de korrels waaraan de bacteriën zich hechten. Daarmee zou het systeem nog beter moeten werken, zodat de waterkwaliteit van het gezuiverde water beter is dan de strengste minimumnorm. Die innovatie maakt dat men mee kan doen aan WaterLab Flevoland.
Continue monitoring
De kwaliteit van het gezuiverde water en het proces in de tanks worden continu gemonitord. “Dat gebeurt allemaal middels automatische procescontrole. De monitoring gebeurt centraal, op afstand, 24 uur per dag en zeven dagen per week.” Verder bevat het systeem, hoewel het technisch wordt genoemd, relatief weinig elektronische componenten. “Alleen een pomp en een compressor voor de beluchting. De elektronische componenten bevinden zich bewust niet in het water zelf, zodat zich daar geen storingen kunnen voordoen. Het systeem is zeer onderhoudsvriendelijk.”
Zekerheid
Anton Fintelman is één van de gebruikers van het systeem van WSB® Clean. “Maar ik ben niet de enige, hoor. Het wordt in Oosterwold in tal van huishoudens toegepast.” Na een informatieavond over de verschillende vormen van afvalwaterzuivering die hij bezocht, was hij onmiddellijk gecharmeerd van het systeem van WSB® Clean. “Het is een waterzuivering op een meer technische manier en dat spreekt me aan, ik ben een techneut. Daarnaast wordt het systeem in tal van landen op tal van plekken toegepast. Het bedrijf heeft erg veel ervaring en dat is ook prettig.”
Minder ruimte
In de praktijk wordt er een grote tank ingegraven op het perceel van Anton. “Daar wordt al het afvalwater verzameld. Al het gereinigde water gaat vervolgens de sloot in en komt zo weer in het oppervlaktewater. Op die manier is de cirkel rond. Het is voor mij erg belangrijk dat het water dat de sloot ingaat schoon is. Dit systeem garandeert dat. Daarnaast vergt het slechts beperkte ruimte op de kavel. Systemen met bijvoorbeeld een helofytenfilter hebben meer ruimte nodig. Dat is één van de redenen waarom ik daar niet voor heb gekozen.”
Fintelman vindt het ook prettig dat hij voor de werking van het systeem volledig ontzorgd wordt. “Ik heb niet alleen de zekerheid dat het systeem werkt en dat het water gezuiverd is, ik weet ook dat de leverancier de werking in de gaten houdt en ingrijpt als er iets niet goed gaat, ook preventief. Op deze manier denk ik in WSB® Clean een goede partner te hebben. Dan ben ik blij dat ik het bedrijf ook een beetje vooruit kan helpen. Daarnaast ben ik blij dat ik aan het WaterLab kan meedoen. De extra controle op het geloosde water dat WaterLab uitvoert, is een extra borg dat alles in orde is.”
Hogere normen
“De uitdaging in Oosterwold voor het systeem van WSB® Clean is specifiek,” zegt Bob van Bijnen van het Centre of Expertise Water Technology (CEW), de instantie die de controles uitvoert op de verschillende waterzuiveringssystemen die in het WaterLab Flevoland worden toegepast. “Het is een technische zuivering, die zich op zich al wel heeft bewezen. Dat geldt ook voor andere technische en natuurlijke systemen die worden toegepast. Door de specifieke situatie in Oosterwold is het ook een uitdaging voor het al bewezen systeem van WSB® Clean. “Er wonen daar mensen die toch al bewust met water omgaan. Dat betekent in de praktijk dat ze minder gebruiken. Het betekent ook dat het water anders vervuild is. Er mogen in Oosterwold, juist vanwege die specifieke waterzuiveringssystemen, absoluut geen chloorhoudende middelen, verfresten, oliën of accuzuur door de afvoer worden gespoeld, om maar eens wat dingen te noemen. Dat weten de mensen die daar gaan wonen. Dat betekent dus ook dat het afvalwater anders vervuild is en een andere samenstelling heeft dan het afvalwater in een gemiddelde vinexwijk.” Het specifieke is wel dat de normen in Oosterwold waar het gezuiverde water aan moet voldoen, hoger liggen dan normaal. Naast de gangbare normen stelt WaterLab ook eisen ten aanzien van ziekteverwekkers en medicijnresten. Dat betekent dat ook WSB® Clean zijn systeem moet vernieuwen en dat is juist één van de doelstellingen van WaterLab Flevoland.”
Lef bedrijven
De werkwijze voor CEW is hetzelfde als bij andere waterzuiveringssystemen. “De eerste twee maanden dat het systeem in werking is, doen we nog niets. Dan moet het systeem nog worden ingewerkt. Daarna zullen we een jaar lang de kwaliteit van het in- en uitgaande water monitoren. Vervolgens zullen we het systeem ook aan een aantal stresstesten onderwerpen: wat doet het als er erg veel water wordt geloosd? Wat als dat juist opvallend minder is? Wat als er opeens veel chemicaliën van een bepaalde soort in het water zitten? Wat als het afvalwater wat zuurder is dan normaal? Die stresstesten tonen de robuustheid van het systeem aan.” In het samenspel tussen bewoners, leveranciers en WaterLab Flevoland, wil Van Bijnen ook nog wel even het lef benoemen van de bedrijven die eraan meedoen. “Dat moet je maar durven. De lat ligt hoog. Het betekent dat je overtuigd moet zijn van de werking van je systeem, dat je innovatief moet zijn en dat je waarborgen als de constante kwaliteit van het afvalwater en snel kunnen optreden als er zich storingen voordoen, durft te garanderen. Binnen het WaterLab Flevoland wordt nu al geëxperimenteerd met normen voor het afvalwater waar het in de toekomst, over vijf of tien jaar, aan zal moeten voldoen. De bedrijven die er aan meedoen lopen dus voorop.”
